Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), 2024 yılına ait askeri harcamalar raporunu yayımladı. Rapora göre, dünya genelinde askeri harcamalar 2,7 trilyon dolara ulaşarak son 10 yılda %37'lik bir artış gösterdi. Bu, 1988'den bu yana kaydedilen en yüksek yıllık artış oldu. Askeri harcamaların dünya gayri safi yurtiçi hasılası (GSYİH) içindeki payı ise %2,5 olarak hesaplandı. Kişi başına düşen askeri harcama 334 dolar ile 1990'dan bu yana en yüksek seviyeye çıktı.
Ülkelere Göre Askeri harcamaların Gayrisafi Yurtiçi Hasıladaki Payları 2024 / SIPRI
En Çok Harcama Yapan Ülkeler
* 2024'te en çok harcama yapan beş ülke ABD, Çin, Rusya, Almanya ve Hindistan oldu. Bu ülkeler, dünya askeri harcamalarının %60'ını tek başına karşıladı.
* ABD, 997 milyar dolarlık harcamasıyla dünya genelindeki askeri harcamaların %37'sini tek başına karşıladı.
* Çin, 314 milyar dolarlık harcamayla ikinci sırada yer aldı.
* Rusya, Ukrayna savaşının etkisiyle askeri harcamalarını bir önceki yıla göre %38 artırarak 149 milyar dolara çıkardı. Bu, Rusya'nın GSYİH'sinin %7,1'ine denk geliyor.
* Ukrayna, GSYİH'sinin %34'ünü askeri harcamalara ayırarak dünyada bu alanda en yüksek paya sahip ülke oldu.
2024'te en yüksek harcamaya sahip 15 ülkenin dünya askeri harcamalarındaki payı
Avrupa: Rusya-Ukrayna savaşının etkisiyle askeri harcamalar %17 artarak 693 milyar dolara ulaştı. NATO üyelerinin harcamaları ise 1,5 trilyon dolar oldu.
Orta Doğu: İsrail, Gazze ve Lübnan'daki çatışmalar nedeniyle askeri harcamalarını %65 artırdı. Suudi Arabistan, 80,3 milyar dolarlık harcamayla bölgenin en büyük askeri bütçesine sahip ülkesi oldu.
Asya ve Okyanusya: Çin'in artan askeri varlığına tepki olarak Japonya ve Güney Kore gibi ülkeler harcamalarını önemli ölçüde artırdı. Japonya'nın harcamaları %21'lik artışla 55,3 milyar dolara yükseldi.
Ekonomik ve Sosyal Etkiler
Askeri harcamalardaki artış, birçok ülkede ekonomik ve sosyal dengeleri zorluyor. Örneğin, Ukrayna'nın tüm vergi gelirleri askeri harcamalara ayrılırken, sosyal harcamalar yabancı yardımlarla finanse ediliyor. İsrail'de ise askeri harcamalar GSYİH'nın %8,8'ine çıkarak toplumsal maliyetleri artırıyor.
SIPRI araştırmacıları, artan askeri harcamaların küresel güvenlik dinamiklerini derinden etkilediğini belirtiyor. Özellikle NATO ülkelerinin savunma bütçelerini artırma taahhütleri, silahlanma yarışını hızlandırıyor. Raporda, "Askeri harcamalardaki bu eğilim, uluslararası istikrar için ciddi bir tehdit oluşturuyor" ifadelerine yer verildi. Dünya, jeopolitik gerilimlerin gölgesinde yeni bir silahlanma dönemine giriyor. SIPRI verileri, askeri harcamalardaki artışın önümüzdeki yıllarda da devam edeceğini gösteriyor. Bu durum, barış ve güvenlik arayışında küresel iş birliğinin önemini bir kez daha ortaya koyuyor.
