Florida Doğa Tarihi Müzesi ve Avrupa’daki çeşitli araştırma kurumlarından bilimciler, son buzul genişlemesini işaret eden iki sıcak dönem boyunca Adriyatik ekosistemlerinin tarihini inceledi. Bulgular, sıcaklık, tuzluluk ve deniz seviyesindeki büyük değişimlerin yumuşakça toplulukları üzerinde bölgedeki insan faaliyetinin neden olduğu mevcut baskıdan çok daha az etkisi olduğunu gösteriyor. Florida Müzesi Thompson Omurgasız Paleontolojisi Başkanı, yazar Michał Kowalewski’ye göre, yaklaşık 120 bin yıllık büyük iklim değişikliğinin, bu ekosistemleri son birkaç yüzyıldaki insan kaynaklı değişiklikler kadar etkilemediğini düşünmek iç karartıcı.
Araştırmacılar, modern Adriyatik ekosistemlerinin tarihsel temellere kıyasla önemli ölçüde değiştiğini biliyorlardı. Florida Müzesi ile Viyana Üniversitesi'nde doktora sonrası araştırmacı, yazar Rafał Nawrot, İtalyan yarımadasındaki öncül uygarlıkların Adriyatik ekosistemleri üzerinde kayda değer bir imza bıraksa da değişikliklerin çoğunun son yüzyılda meydana geldiğini söylüyor. Zira, nehirlere ve haliçlere gübre akışı, deniz ve tatlı su ortamlarında oksijeni tüketiyor. Kasaba ve şehirlerden kaynaklanan kirlilik, deniz yaşamını zehirliyor. Kargo gemileri ve uluslararası nakliye hatları bölge ekosistemlerini istilacı türler getiriyor.
Araştırmadaki en büyük eksiklik, Adriyatik'in yakın geçmişindeki değişikliklere ilişkin verilerdi. Zira, buzul çağları küresel deniz ekosistemleri için çalkantılı bir dönemdi. Pleistosen boyunca, yaklaşık 2,5 milyon yıl önce başlayan ve günümüzden sadece 12 bin yıl önce buzulların son defa çekilmesiyle biten yaklaşık 17 buzul çağı vardı. Son buzul çağının neden olduğu değişiklikler, özellikle kuzeyi boyunca sığ olan Adriyatik Denizi'nde belirgin. Buzul çağının zirvesinde deniz seviyeleri yaklaşık 121 metre düştüğünde kuzey Adriyatik neredeyse yok oldu, kıyıları 240 kilometre güneyde Akdeniz'e doğru geri çekildi.
Araştırmacılar da bölgenin tarihindeki boşluğu doldurmak için Geç Pleistosen'e tarihlenen tortularda denizel yumuşakça fosillerini inceledi. Son buzul çağından önce, sırasında ve sonrasında korunmuş fosilleri inceleyerek yumuşakça topluluklarındaki değişiklikleri doğrudan gözlemleyebildiler. Sonuçlar, deniz çekilip soğudukça bugün daha soğuk bölgelerle sınırlı olan yumuşakçaların Adriyatik'e doğru yayıldığını, sıcağı seven türlerin azaldığını gösteriyor. Ancak araştırmacılara göre, sayılardaki güçlü değişime rağmen çok az tür tamamen ortadan kalktı. Buzullar çekildiğinde ve Adriyatik modern sınırlarına geldiğinde, yumuşakça türleri önceki bolluk zamanlarına döndü. Bologna Üniversitesi doçenti, baş yazar Daniele Scarponi’ye göre, kıyıya yakın yumuşakça toplulukları, sıcaklıktaki hafif bir artışı tolere edebilecek.
