Koronavirüs salgını bildiğimiz düzeni yıkarak değişimin kapısını araladı. Ama nasıl bir düzen olmalı? Herkes bu sorunun yanıtını ararken, soruya ilham verecek bir festival başlıyor: Sürdürülebilir Yaşam Film Festivali. Koronavirüs salgını nedeniyle 1-6 Aralık tarihlerinde çevrimiçi yayınlanacak Sürdürülebilir Yaşam Film Festivali’ni kurucuları Pınar Öncel ve Tuna Özçuhadar anlattı: “Böyle bir dönemde festivali yapmamak olmazdı; değişim ihtiyacının bu denli acil bir şekilde herkesin gündemine oturduğu dönemde sürdürülebilirlik konuşmak çok önemli.”

Sürdürülebilir Yaşam Film Festivali’ni organize etme fikri nasıl oluştu? Festival, yıllar içinde kendini nasıl geliştirdi?

Sürdürülebilir Yaşam Film Festivali (SYFF), 2008 yılında sürdürülebilirlik kavramının ve birbiriyle etkileşim içinde olan sistemik sorunların daha iyi anlaşılmasını sağlamak, dünyanın farklı bölgelerinden küresel sorunlara karşı üretilmiş çözümler ve hikâyelerle ilham vermek ve yeni bir yaşam kültürünün oluşmasına katkı vermek amacıyla doğdu. Festival yıllar içerisinde kavramın gündemde kalmasını ve doğru anlaşılmasını sağlamanın ötesinde, devasa problemler karşısında kendini güçsüz ve çaresiz hissedenlerin, güç bulabilecekleri bir etkinliğe dönüştü.

İyi seçilmiş belgesellerin ne kadar etkili olabileceğini biliyorduk ve film seçkisini oluştururken farkındalık artırmanın ötesine giderek daha fazla etki odaklı düşünmeye başladık. Seçkiye aldığımız filmlerin duygusal yönden yıkıcı olmamasına, aksine insanları aktive etmesine, ilham vermesine özen gösterdik. Hep insanlar bu belgeselleri izledikten sonra neler yapacak, nasıl değişecek düşüncesiyle seçkiler oluşturduk.

Sürdürülebilirliğin Peşinde 1

SYFF nasıl bir festival? Kimlere sesleniyor?

SYFF etki odaklı bir belgesel festivali. Bunun yanı sıra içinde konuşmacıların, müzik gruplarının, performans sanatçılarının sahne aldığı, kimi zaman fuayesinde stantların açıldığı bir buluşma diyebiliriz.

SYFF, mevcut durumu ortaya koyar ama kötümser değildir. Herkesin yaşamak isteyebileceği bir geleceğin ipuçlarını verir, hali hazırda gerçekleşmekte olan değişimi görünür kılmayı amaçlar. Yaşamın kıymetini bilen, toplumsal dönüşümde rol alabilecek, adalet duygusu olan, fark yaratan veya yaratmak isteyen tutkulu insanlara seslenir. Festival bilgilendiricidir ama dönüşüm için duygulara hitap etmeyi önceliklendirir.

Sürdürülebilir Yaşam Film Festivali, sürdürülebilirlik konusunda emek veren kişilerin mücadelesine nasıl bir katkı sunuyor?

SYFF, bu alanda sivil toplumda, kamuda ve özel sektörde çalışan kişiler için bir kaynak niteliğinde. Üniversiteler için de! Birçok akademisyenin öğrencilerine festival filmlerini takip etme ödevi verdiklerini biliyoruz. Yeni kavramların işaret ettiklerinin dilde karşılığı varsa bunların idrakı kolaylaşıyor. Bu nedenle belgeselleri Türkçeleştirirken sürdürülebilirlik terminolojisinin dilimize doğru aktarılmasına çok özen gösteriyoruz.

SYFF, gündelik yaşamda kolay kolay haberimiz olmayan, ana akım medyanın radarına girmeyen kişileri, olayları, çözümleri ve gerçekleşmekte olan değişimi aktarıyor. Festivalin umut verme gibi bir amacı olmamakla beraber, seçkiye ilham veren, yaratıcılık barındıran filmleri dahil ederek izleyicileri değişimin parçası olmaya davet ediyor, motivasyonlarını yükseltmeye çalışıyor. Hatta bu düşünceyle şimdiye kadar festivalde hep motivasyon yükseltici müzik gruplarına, konuşmacılara yer verildi. Festival aynı zamanda bu alanda çalışanların ne denli çok olduğunu, bir hareketin parçası olduklarını ve yalnız olmadıklarını görerek güç buldukları bir buluşmaya vesile oluyor. Bir takipçimizin deyişiyle şarj oldukları, tazelendikleri, ilhamla doldukları bir içerik sunuyor.


"SYFF, yaşamın kıymetini bilen, toplumsal dönüşümde rol alabilecek, adalet duygusu olan, fark yaratan veya yaratmak isteyen tutkulu insanlara seslenir."


2020, korona virüs salgını nedeniyle herkes için bambaşka geçti. SYFF, bu anlamda nasıl bir değişim gösterdi?

Pandemi; iklim değişikliği, biyoçeşitlilik kaybı, atık vb. sorunları üreten hasta bir sistemin semptomlarından biri sadece. Böyle bir dönemde festivali yapmamak olmazdı; değişim ihtiyacının bu denli acil bir şekilde herkesin gündemine oturduğu dönemde sürdürülebilirlik konuşmak çok önemli.

Son açıklanan önlemler nedeniyle 19-22 Kasım tarihlerinde İstanbul Pera Müzesi'nde yapmayı planladığımız fiziksel festival iptal oldu. Diğer etkinliğimiz SYFFEVDE 1-6 Aralık'ta planlandığı gibi çevrimiçi olarak surdurulebiliryasam.net adresinde gerçekleşecek.

Pandemi, uzun zamandır planladığımız çevrimiçi gösterimlerin yer alacağı altyapıyı hazırlamamızı hızlandırdı. Çevrimiçi festivalin avantajı, geniş bir coğrafyada daha büyük kitlelere erişebilecek olması. Fiziksel festivallerdeki ortamları, insan etkileşimlerini aratmamak için çevrimiçi programda film seanslarının arasına 45 dakikalık boşluklar bırakarak yan etkinliklere alan açıyoruz. Bu zaman dilimlerinde dileyenler, izlenen filmin üzerine, kendi belirleyecekleri konu başlığı ve çevrimiçi mecrada (zoom vb.) konuşma, buluşma, panel vb. organizasyonlar yapabilecekler. Festival sitesinde açılacak ilgili formu doldurduklarında tüm festival izleyicilerine bu yan etkinlikleri duyuracağız. Böylelikle örneğin iklim ve göç konusunda çalışan dernekler programda yer alan 'İklim Arafı' filmi üzerine verilen arada çalışmalarını tanıtabilir, söyleşi düzenleyebilirler. Örneğin 'Gıdayla Gelen Dönüşüm' filminin ardından gezegenin sağlığını gözeten, beslenmenin nasıl olması gerektiği hakkında konuşmacıların davet edileceği etkinliler düzenlenebilir. Bu etkinlikler tümüyle festival takipçilerinin kontrolünde ve sorumluluğunda olacak, biz sadece duyurularına yardım edeceğiz.

Sürdürülebilirliğin Peşinde 2

Bu yıl festivalde neler var? İzleyicileri nasıl bir festival bekliyor?

Bu yıl seçkide 26 adet kısa ve uzun metrajlı belgesel yer alıyor. İzleyicileri komposttan atığa, bisikletin yaşamlarımızda alabileceği rolden mega yangınlara, su, tohum, yazılım vb. müştereklere ve müştereklerin korunmasına, altın madenciliğinin yarattığı tahribattan yaban hayatın onarımına ve yeniden birlikte yaşamayı öğrenmemize, onarıcı tarım ve hayvancılıktan gıda ve tarım sistemleri ile tedarik zincirlerine, toplayıcılık kültüründen biyoçeşitliliğe, biyotaklitten balıkçılığa, sosyal girişimcilikten iklim değişikliği ve göç ilişkisine epey zihin açıcı bir içerik bekliyor.

Dünyanın her yerinden, coğrafi ve konu çeşitliliği ile birbirini tamamlayan bir seçki olmasına özen gösteriyoruz. Bu sene Türkiye’den iki uzun metraj belgesel yer alıyor. Buğday Derneği’nin Zehirsiz Sofralar belgeseli ile Roni Aran Adıbelli ve Adnan Faruk Turan’ın yönetmenliğini yaptığı Toplayıcılar Bingöl. Zehirsiz Sofralar’da tarım zehirleri olarak bilinen pestisitlerin nasıl ortaya çıktığı, zararları, zehirsiz üretimi mümkün kılan üreticilerin deneyimlerini ve zehirsiz gıdaya ulaşmanın yollarını izliyoruz. Toplayıcılar’da ise ekolojik açıdan oldukça zengin bir coğrafya olan Türkiye’nin Bingöl bölgesi ve civarında doğada kendiliğinden yetişen yabani bitki ve mantarların popülasyonuyla birlikte halen devam etmekte olan nesilden nesile aktarılan toplayıcılık kültürünü ve biyoçeşitlilik ve mutfak kültürü ile ilişkisini, yöre insanının yaşadığı habitat ile kurduğu ilişkinin hikâyesini izliyoruz.

Filmlerin ardından yer alacak çevrimiçi yan etkinliklerle bol etkileşimli ve katılımcı bir festival olmasını, filmlerin ardından konuların kendi yaşamlarımızla ilişkisinin kurulmasını, yerel bağlamdaki paralellikler üzerinden değerlendirmeler yapılmasını ve fikir alışverişinde bulunulmasını bekliyoruz.

19-22 Kasım tarihlerinde İstanbul’da Pera Müzesi’nde gerçekleşmesi planlanan fiziksel festivalin son alınan pandemi önlemleri kapsamında iptal edilmesiyle birlikte İstanbul’daki film gösterimlerine katılmayı planlayan izleyiciler de çevrimiçi festivale katılacak. Pera’daki programın tamamı SYFFEVDE’de de olacak mı? İzleyiciler çevrimiçi festivale ne şekilde katılabilir?

Pera Müzesi’nde SYFF2020 seçkisinden 21 film gösterecektik, çevrimiçi festivaldeyse 26 filmin tamamı gösterilecek. Her sene coşkulu, kalabalık, film gösterimlerinin yanı sıra konuşmacılar ve müzik gruplarıyla coşkulu bir buluşma şeklinde geçen festival bu sene pandemi önlemleriyle bambaşka bir formatta gerçekleşecek. 1-6 Aralık tarihlerinde surdurulebiliryasam.net adresinde yer alacak SYFFEVDE’ye çevrimiçi katılmak için, izleyicilerin izlemek istedikleri filmleri seçip, bunların belli gün ve saatlerde gösterileceği film seanslarına kayıt olması gerekiyor. Kayıtlar çok yakında sitede açılacak. Programda çoğu film iki kez farklı saat ve günlerde yer alacak, izleyiciler filmler ve programla ilgili detayları www.surdurulebiliryasamfilmfestivali.org adresinden inceleyebilirler.

Kayıtları açtığımızda sosyal medya hesaplarından duyuracağız. Her film gösteriminde 300 kişilik kota olacak, filmleri izleyebilmek için mutlaka seçilen filmlerin gösterimine kayıt olmak gerekiyor ve tabii izleyicilerin katılabileceklerine emin oldukları seanslara kayıt olmaları da önemli.