Bu yıl 9. yaşını kutlayan ve COVID-19 salgını nedeniyle iki sene sonra ilk defa yüz yüze düzenlenen Bozcaada Uluslararası Ekolojik Belgesel Festivali (BIFED) sona erdi. Toplam 4 kategoride 53 filmi izlemek için dünyanın farklı bölgelerinden yönetmenler, iklim mücadelecileri, öğretmenler ve öğrenciler festivalde buluştu.
101 ülkeden, 1000’i aşkın belgeselin başvurduğu ancak 14 filmin yarıştığı festivalde, Ana Yarışma kategorisinde Fethi Kayaalp adına verilen Uluslararası Yarışma Ödülü’nü “Yo’eme Labirenti” filmi kazandı. İkincilik Ödülü olan Madam Melpho Ödülü, Brezilya yapımı “Edna” filminin oldu. Ana Yarışma Jürisi, geçen senelerden farklı olarak bu sene bir filme de Mansiyon Ödülü vermek istedi. Jüri Özel Mansiyonu’nu kazanan film, Almanya ve Ekvador yapımı “Benim Bu Çalınmış Ülkem”.
Öğrenci filmlerine verilen Gaia Ödülü’nü de Belçika, Portekiz, Macaristan, Brezilya ortak yapımı 0.2 Milligrams of Gold (0.2 Miligram Altın) kazandı. Gaia jürisi de yine önceki senelerden farklı olarak bu sene öğrenci filmlerinden birine Mansiyon Ödülü vermek istedi. Mansiyon Ödülü, Türkiye’den Mustafa Aydın’ın Afganistan’dan Türkiye’ye 60 günde yürüyerek göç edenlerin hikâyesini anlattığı Haymatlos (Stateless) filmine verildi.
“Filmlerimiz birbiriyle konuşuyor”
Festival Yönetmeni Petra Holzer, kapanış töreninde “Senenin büyük bir kısmında ve son dört ay aralıksız çalışırken; son bir ay da tüm ekip son ayrıntıları hazırlarken sizleri görebiliyordum. Yorumlarınızla daha da güçlenen bir his bu; kameralarınızın arkasında, kurgu yaptığınız bilgisayarların arkasında sizleri görebildiğime inanıyorum. Galiba bu nedenle burada bir hayli mutlu insan oluyor. Seçtiğimiz filmler Andres’in de söylediği gibi “birbiriyle konuşuyor.” Bizler de öyle, birbirimizle konuşuyoruz, gerçekten konuşuyoruz” dedi.
Hayata Ulaşımları Tüketilmiş: Yo’eme Labirenti
Jüri, Sergi Pedro Ros’un filmi Yo’eme Labirenti’ne Fethi Kayaalp birincilik ödülü verilmesi hakkında “Film seyirciyi gerçeküstü, ruhani manzaralara götürüp ilkel tribal ayinleri günümüz şiddeti ve yıkımlarıyla harmanlıyor. Tam ve mecazi anlamıyla, hayata ulaşımları tüketilmiş. Yönetmen Yaqui halkı ile bir güven bağı kurup onları empati ve saygı ile gösterip hikâyeyi keşfederken kendi hayatını tehlikeye atmıştır. Ana hayat damarları olan yerel nehirlerinin suyunu kaybettikten sonra bile, film kabilenin aralıksız direncine odaklanıyor” olarak açıkladı.
Hayat ile Gerçek Arasında: Edna
Uluslararası Yarışma kategorisinde ikincilik ödülünü kazanan Eryk Rocha’nın “Edna” belgeselini jüri şöyle anlattı: “Sert şiirsel görüntülerle Edna’nın özel hayatı ve topluluğu hakkındaki düşüncelerini harmanlayarak bizi Edna’nın zorluklar içinde büyüdüğü dünyasına götürüyor. Hayatı, onurlu bir hayat sürebilmek için ebedi, devamlı ve bitmeyen bir zorluk gibi. Edna’nın unutulması güç olan hatıralarına ve kendi kelimelerine odaklanan film, Brezilya’da Amazon’da yaşayan ve yavaş yavaş, kuşaktan kuşağa kendi topraklarından ve kimliklerinden uzaklaştırılan halkın trajik kaderini ortaya çıkarıyor.”
Düşünmeye teşvik eden: 0.2 Miligram Altın
Gaia jürisi “Belgesel kapitalizm, sömürgecilik, Avrupa merkezcilik ve insan merkezcilik arasında kurduğu bağlantıları, farklı tarihler, coğrafyalar ve ölçekler boyunca düşünmeye teşvik etmekte” diye nitelendirdiği belgeseli şöyle tanımladı: “Sinematik dili, kurgusu ve ses kullanımı itibariyle de dikkate değerdir: Sular altında kalması beklenen bir köyün insansız fotoğraflarına eşlik eden rüzgâr, çocuk ve çan sesleri oradaki yaşamı hatırlatmakta; yönetmenin nüfuz edemediğini düşündüğü Amazon Ormanları’nın uzak açı fotoğraflarıyla içinde yürürken kameraya aldığı Ardennes Ormanları’nın hışırtısı iki farklı orman dünyasına açılmaktadır.”
Yerli Halkın Direnişi: Benim Bu Çalınmış Ülkem
Festival jürileri Jüri Özel Mansiyon Ödülü’nü açıklayarak, kazanan yönetmen Marc Wiese’i duyurdu ve bu ödülü “Benim Bu Çalınmış Ülkem”e vermelerinin nedenini açıkladı: “Ekvador’un doğal kaynaklarının yağmalanması ve buna karşı olan yerlilerin zorlukları ile ilgilenen Marc Wiese, hayatını tehlikeye atan çekimler etkileyici sinematografi ve şiirsel anların da gösterimiyle dünyaya umut dolu ve zorlayıcı bir mesaj veriyor. Türkiye’nin de içinde bulunduğu birçok ülkenin, uluslararası kurumlar ve yerel yetkililer tarafından bu tarz yıkımlara sürüklendiğini görebiliriz. Daha fazla cesur insanın, dağlarını, nehirlerini ve topluluklarını korumaya çalıştıkları cesur filmlerine ihtiyacımız var. Jüri bu umut, mücadele ve adalet duygularını aşılayan ve festivalin ‘Savunucuları Savun’ ve ‘Yeşil Adalet’ sloganlarıyla uyuşan bu filme özellikle değinmek istedi.”
Hayatta Kalma Çabası: Haymatlos
Jüri, “Mültecilerin, özellikle de Afgan mültecilerin yolculuk ve hayatta kalma mücadele aktarmaktaki çabası ve niyetiyle Mustafa Aydın'ın yapımcılığını ve yönetmenliğini üstlendiği Haymatlos filmi jüri tarafından övgüye değer bulunmuştur” diyerek belgeseli ve yönetmen Mustafa Aydın’ı tebrik etti.
Ödül töreninin ardından Sanatçı Pınar Tınç’ın doğada karşılaştığı çeşitli materyallerle tasarladığı “Mavi Zamanı” ismini verdiği heykel kazanan yönetmenlere verildi. Festivalin bu seneki tasarımını Zeycan Alkış’ın yaptığı çanta ve Fulya Yazan’ın Bozcaada’daki Deli Asma isimli atölyesinde hazırladığı rozetler de festival misafirlerine ve izleyicilerine dağıtıldı. Festivalin son günü de Ana Yarışma ve Gaia kategorisinin kazanan filmleri izleyicilerle tekrar buluştu.
Ödül Alan Filmler Listesi
Uluslararası (Ana) Yarışma
1.Yo'eme Labyrinth (Yo’eme Labirenti), Sergi Pedro Ros, Meksika, 2019 | Fethi Kayaalp Büyük Ödülü
2.Edna, Eryk Rocha, Brezilya, 2021 | Madam Melpho İkincilik Ödülü
Uluslararası (Ana) Yarışma Mansiyon
1.This Stolen Country of Mine (Benim Bu Çalınmış Ülkem) - Marc Wiese, Almanya, Ekvador, 2022
Gaia Öğrenci Ödülü
1.0.2 Milligrams of Gold (0.2 Miligram Altın) - Diego Quinderé de Carvalho, Belçika & Portekiz & Macaristan & Brezilya, 2022
Gaia Öğrenci Mansiyon
1.Haymatlos (Stateles) - Mustafa Aydın, Türkiye, 2022
