Cumhuriyetimizin 100. yılı dolayısıyla 2023’te çok sayıda değerli kitap yayımlandı. Bunların birçoğu erken dönemdeki cumhuriyet kazanımlarına odaklandı, özellikle 100 yılın başarılı Türk kadınları anlatıldı. Bu özel kitaplardan biri de “Sahada: Cumhuriyetin Harcında Bilim ve Kadınlar” başlığıyla Bilim Akademisi tarafından yayımlandı.
Paleontoloji - Cazibe Sayar / Cazibe Sayar Arşivi
Bu kitabı diğerlerinden ayıran en önemli özelliği cumhuriyetin kuruluş yıllarında bilimsel çalışma yapabilmiş on iki kadının saha çalışmalarına odaklanıyor olması. Kitapta söyleşiler, fotoğraflar, ilk defa yayımlanan arşiv belgeleri bulunuyor. Kitabın yayına hazırlık sürecini Müsemma Sabancıoğlu, proje koordinasyonunu Maral Yağyazan, arşiv ve araştırma kısmını Seher Yeğin yürüttü. Bu isimlerin yanı sıra kitapta pek çok işi ve kurumun katkısı var. Bilim Akademisi üyeleri ve yakın çevresinin de desteğiyle gerçekleşen projenin destekçisi de Ekol Vakfı oldu.
Botanik - Asuman Baytop, Florya, 1952 / A&T Baytop Arşivi
Kitapta yer alan isimler ise şöyle: Fahire Battalgazi (zooloj), Leman Cevat Tomsu (mimar), Atıfe Dizer (paleontolog), Asuman Baytop (botanikçi), Halet Çambel (arkeolog), Saadet Ergene Bayramoğlu (zoolog), Cazibe Sayar (paleontolog), Behice Boran (sosyolog), Mübeccel Kıray (sosyolog), Fatma Başaran (sosyal-psikoloji), Jale İnan (arkeolog) ve Nuriye Pınar Erdem (jeolog).
Sosyoloji - Behice Boran / Kaynak: behiceboran.net
Kitapta anlatılan bu isimlerin yaşamında kurucu bir kuşaktan olmanın izleri var. Cumhuriyetin kurulduğu yıllarda ve iki dünya savaşı arasında bilim için çalışan bu kadınların yaptıkları çalışmalar, bilimsel değerlerinin yanı sıra yeni kurulan ve henüz her köşesine gidilmemiş, kaynakları, zenginliği, olanakları bilinmeyen bir ülkeyi keşfetme ve anlama çabası aynı zamanda.
