Avcı toplayıcı gruplar arasında takas genelde karşılıklı hediye verme biçimindedir. Hediye edilen boncukların maddi değeri, takas edilen malların sembolize ettiği sosyal anlamdan azdır. Takas, farklı gruplar arasındaki bağlantıyı sağlar ve hayati öneme sahiptir. Boncuk gibi taşınabilir ve anlam yüklü nesnelerin karşılıklı değişiminin insan davranış evriminde bir eşiği temsil ettiği düşünülüyor. Bu tür aktarımlarla oluşan sosyal ilişki ve ağlar hem sosyo-ekolojik bilgi aktarımı için bir kanal olur hem de kaynaklara erişimi güvence altına alır. Dolayısıyla takas, iş bölümü, yiyecek paylaşımı, depolama, sözlü ve görsel sanat gelenekleri gibi avcı toplayıcıların grubu idame ve demografik risklerini azaltmaya yönelik sayısız stratejilerinden biridir.
Bunun en bilinen örneği, Güney Afrika’nın Kalahari Çölü’ndeki Kung halkınca uygulanan hxaro’dur. Hxaro, aynı veya farklı grupların iki üyesi arasında hediye verme davranışıdır. Hxaro, öncelikle diğer topluluğun bölgesindeki kaynaklar kıtlaştığında, kabiledeki kişiler ve ailelerine alternatif konaklama bölgesi arama olanağı sağlar. Ayrıca bu, potansiyel eşlerle tanışmanın yoludur ve eşitlikçi toplumsal değerleri güçlendiren kadim bir mekanizmadır.
Çağdaş avcı toplayıcıların başkalarıyla ilişki kurmak için devekuşu yumurtasının kabuğundan yapılan boncuklarını kullandığı bilinen bir olgu. Lesotho, Afrika kıtasının güneyinde yer alan bir ülke; 85 bin yıl önce orada yaşayanlar için iklimde meydana gelen dalgalanmalara karşı koruma sağlamış dağ sırası ve vadilere sahip. Arkeologlar, Lesotho Dağları’nda devekuşu yumurtasından yapılmış küçük süs eşyaları buluyordu ancak bu coğrafyada devekuşları için uygun yaşam alanı bulunmuyor; arkeologlar süslemelerin bu bölgede yapıldığına dair kanıta ulaşamıyordu. Örneğin işlenmemiş yumurta kabuğu parçaları veya çeşitli üretim aşamalarındaki boncuklar alanda yoktu.
Michigan Üniversitesi Antropoloji Bölümü’nden Brian Stewart önderliğindeki ekip, bu yumurta kabuğu boncuklarının takas yoluyla Lesotho’ya geldiğinden şüphelendi. Boncukların stronsiyum izotop analizi arkeologların üretim yerlerini belirlemelerini sağladı. Araştırma ekibi, bitki örtüsü ve toprak örneklerinin yanı sıra müze örneklerinden modern kemirgen diş minesinden numuneler kullanarak stronsiyum izotop oranlarının kökenini yani bir yerde ne kadar stronsiyumun bulunduğu belirledi. Analiz sonuçları bazı boncukların Lesotho’ya 325 kilometreden daha uzak yerlerden gelebildiğini gösteriyor. Ayrıca boncuklarda 59 ila 25 bin yıl önceki iklim geçişlerinin izleri gözleniyor. Bulgular Afrika’da takasın kadim köklerine işaret ederken iyiliğe dayalı bir sistemin nasıl evrildiğini de gözler önüne sermekte.
