Depremden nasıl haberiniz oldu?
6 Şubat sabah 04.20’de telefon ile ekip liderimden aldım haberi. 7,8 büyüklüğünde bir deprem oldu ve toplanıyoruz çağrısıydı. Kayışdağı toplanma birimimize köpeğim Lena ile birlikte göreve hazır bir şekilde saat 06.30’da vardık. Ekibimizden 30 kişi Sabiha Gökçen Havalimanı’ndan kalkan ilk uçakla Hatay’a ilk varan ekip oldu ve toplan çağrısından 9 saat sonra bölgede çalışmaya başladılar. Yine ilk gün 17.30’da Sabiha Gökçen Havalimanı’ndan kalkan ilk THY kargo uçağıyla 3 araç ve benim de dâhil olduğum 5 kişi ile birlikte aynı gün saat 23.00’te Hatay’a vardık. Daha önce bu büyüklükte bir depremle karşılaşmadığımız için yıkım etkisini de gözeterek çok üzüldüm ve bir an önce bölgeye intikal edip arama kurtarma çalışmalarına başlamak istedim.
BAK ekibiyle hangi şehir / ilçede çalıştınız?
BAK-Kadıköy Kentsel Arama Kurtarma Takımı olarak Hatay’ın merkez mahallelerinden Odabaşı Mahallesi’nde çalışmaya başladık. Üçüncü gün ve sonrasında diğer merkez mahallelerde çalışmalar yaptık. TAMP’a (Türkiye Afet Müdahale Planı) göre kriz merkezi yönlendirmesiyle arama kurtarma ekipleri enkazlara yönlendirilir. Fakat Hatay’da kriz merkezi ve olay yönetimi olmadığından kendi kararlarımızı vererek çalıştık. Ekip liderimizin kararıyla Hatay’da eksik olan arama ekibi kabiliyetini de gözeterek ikinci günden sonra bir arama ekibi oluşturduk. Arama ekibimizde; Del-sar (sismik/akustik cihaz), termal kamera ve köpekli arama kabiliyetleri olmak üzere enkazlarda çalıştık. Arama ekibi olarak altı kişi Hatay’da bulunduğumuz 12 günde 105 enkaz dolaşarak arama faaliyetlerinde bulunduk. Bu 105 aramanın 87’si köpekli olacak şekilde, 24 kişiden işaret aldık ve 16’sının enkaz altından kurtarıldığının teyidini aldık.
Kadıköy Belediyesi Kentsel Arama Kurtarma Takımı (BAK Kadıköy) K-9 Arama Kurtarma Köpeği Lena
Lena’yı okurlarımıza anlatabilir misiniz?
Köpeğimiz Lena 2,5 yaşında labrador Retriever ırkı bir köpek. Bir köpeğin AFAD sertifikası alabilmesi için sınavlara girmesi ve 1,5 yaşını doldurmuş olması gerekiyor. Dolayısıyla ilk görevimizdi. Sınava girene kadarki ve sonrasındaki süreç için yedi ildeki enkazlarda hem sınav hem de çalışmalar gerçekleştirdik. Köpeklerimiz canlı bir kişiyi bulduklarında havlayarak uyarı verir. Eğitimlerini bu şekilde veririz.
Siz köpek eğitmeni yetkinliğini nasıl kazandınız? Arama kurtarma köpeklerini nasıl seçiyorsunuz?
Köpek eğitmeni belgesini alabileceğiniz bir kurum yok. Dolayısıyla köpeğinizle aldığınız sertifikalar sizin yetkinliğinizi belirliyor. Lena ve ben, Türkiye’deki AFAD sertifikasına sahip 38 köpekli arama timinden biriyiz. IRO (International Search and Rescue Dogs Organisation) INSARAG çatısı altında arama kurtarma köpeği standartlarını belirleyen dünyadaki en yetkin kurumlardan biri. IRO alan arama sertifikamız da mevcut (RH-FL V) 24-26 Mart’ta İstanbul’da düzenlenecek IRO sınavına da katılacağız.
Arama kurtarma köpekleri seçimlerinde belirli kriterler var. Sağlığı, oyunculuğu, agresif olmaması, teslimiyetçi olmaması ve acı eşiğinin yüksek olması aradığımız kriterler arasında. Köpeklerin eğitimleri kabaca iki yıl sürüyor. Belli başlı ırklar bu kriterleri sağlayabiliyor. Köpeğin sahibi kontrolünü sağlayan kişi oluyor fakat köpeği asıl eğiten kişi köpeğin oyun arkadaşı yani “kazazede” dediğimiz kişi. Köpeklerin üç aylıktan itibaren av güdüsünü ve oyun hırsını yükseltiyoruz. Aslında enkazda kişi bulduktan sonra onunla oyun oynayacak olan kazazede. Kazazede ne kadar istekli ve onun daha fazla keyif alacağı şekilde oynar ise diğer aramalarda da o kadar oyun hırsı yükseliyor, keyifle arıyor. Yani gerçek bir olayda da aslında oyun oynamak için hırsla ve şevkle o kişiyi arıyor. En başından sonuna pozitif eğitim ile ve oyun güdüsüyle köpeklerimizi eğitiyoruz.
Lena BAK-Kadıköy Kentsel Arama Kurtarma Takımı ile Hatay da görev yaptı.
Sıradan bir vatandaş BAK’a başvurarak kendi köpeğini arama kurtarma köpeği olarak eğitilmesini sağlayabilir mi? Kadıköy Belediyesi barınaklardaki köpeklerin arama kurtarma köpeği olarak eğitilmesi yönünde bir çalışma yapılabilir mi?
Arama kurtarma köpeği yetiştirmek isteyen bir kişinin çok fazla bu işe ayıracağı vakti olması gerekiyor çünkü binlerce detayı olan bir mesele. Köpeği okuma, köpeğin vücut hareketleri, idarecinin vücut hareketleri, enkaz bilgisi, koku bilgisi gibi temel başlıklar ve onlarca alt başlık sayabiliriz. Bunun yanında köpekleri sevmesi, belirli bir yaşa kadar birlikte yaşayabilecek durumda olması, kişinin fiziksel yeterliliği olması da köpek eğitmeni olması için aradığımız kriterlerden.
Kadıköy’de oturan komşularımız ile Kadıköy Afet Gönüllüsü projesi kapsamında verdiğimiz eğitimlerde köpekli aramaya ilişkin eğitimler de veriyoruz. Katılmak isteyen komşularımızı da eğer köpekleri varsa ve yukarıda belirtilen kriterleri sağlıyorlarsa köpekli arama eğitimlerimize dâhil ediyoruz. Köpek nereden gelirse gelsin ister barınaktan ister ev köpeği olarak, yukarıdaki kriterleri yerine getirirse arama kurtarma köpeği olabilir. Barınaktaki köpeklerin eğitimlerine ilişkin de veteriner işleri müdürlüğümüz ile ilerleyen zamanlarda gerçekleştireceğimiz bir proje üzerine çalışmaktayız.
Magma 62 / Deprem Özel Sayısı / Nisan 2023
PDF:
https://www.magmadergisi.com/belgeler/magma-deprem-ozel-sayisi.pdf
Zip:
https://www.magmadergisi.com/belgeler/magma-deprem-ozel-sayisi.zip
Dergilik:
https://dergilik.com.tr/magazine/magma-dergisi-ozel-sayi-2023-yili-0/79775
Dmags:
https://dmags.net/yayinlar/magma-dergisi/deprem-ozel-sayisi/15397
